دید کلی
امروزه بیش از 75 درصد خانمها و شمار زیادی از آقایان ، موهای خود را رنگ میکنند. اولین
رنگ موی شیمیایی بی خطر ، در سال 1909 توسط شیمیدانی فرانسوی به نام "
یوگن شالر" با استفاده از
پارا فنیلن دی آمین ساخته شد. این فرایند نتیجه زنجیره ای از
واکنشهای شیمیایی بین مولکولهای مو و رنگدانهها درحضور
پراکسید هیدروژن و
آمونیاک میباشد.
اطلاعات اولیه
مو ،
ساختار پروتئینی دارد و عمدتا از
پروتئین کراتین ترکیب یافته است. یک تفاوت مهم میان کراتین مو و پروتئینهای دیگر ، وجود مقدار زیادی
آمینو اسید سیستین در کراتین مو است. آمینو اسید ، نقش بسیار مهمی در ساختار مو دارد. چگونگی مو ، ناشی از پلهای میان زنجیرهای پروتئینی متفاوت است. پلهایی مانند
پیوندهای هیدروژنی و پیوندهای اتصال
دی سولفیدی و نوع دیگر ، پل
پیوند پونی میان دو زنجیر پروتئینی است.
مو چیست؟
قسمت عمده مو از
کراتین تشکیل شده است. کراتین ، پروتئینی است که در
پوست و
ناخن ها نیز یافت میشود. دو پروتئین دیگر نیز در مو وجود دارد، بطوری که نسبت کمی از آنها در موی هر فرد ، رنگ طبیعی موهای او را تعیین میکند.
یو ملانین ، باعث ایجاد رنگهایی با درجه مشکی تا قهوهای میشود، در حالیکه
فائو ملانین ، مسئول ایجاد رنگهایی در محدوده طلائی تا قرمز میباشد. حال اگر هیچ کدام از این دو نوع ملانین حضور نداشته باشند، موها به رنگ سفید - خاکستری در میآید.
رنگ موی طبیعی
انسانها از هزاران سال پیش موهای خود را با استفاده از رنگهای طبیعی و معدنی ، رنگ میکردند. بعضی از مواد طبیعی شامل رنگدانه هستند (مانند
حنا و یا
پوست گردو) و بعضی دیگر نیز شامل سفید کنندههای طبیعی میباشند که باعث ایجاد واکنشهایی میشوند که رنگ مو را تغییر میدهد، مثلا شرابی میکند. رنگهای طبیعی معمولا محور مو را با رنگ میپوشانند. بعضی از این رنگها پس از چند بار شستشوی مو از بین میروند، ولی لزوما بیخطرتر از رنگهای شیمیایی نیستند. البته به طور قاطع نمیتوان رنگهای طبیعی را به رنگهای شیمیایی ترجیح داد. بویژه که عده ای ممکن است نسبت به آنها
آلرژی داشته باشند.
رنگدانه مو
مو دو نوع رنگدانه دارد، یکی
ملانین قهوهای سیاه و دیگری
رنگدانه قرمز آهندار و مقادیر نسبی هر یک ، رنگ مو را تعیین میکند. در موی سیاه پُررنگ ، ملانین و در موی بور روشن ، رنگدانه آهن جزء غالب است. سیر و روشن بودن رنگ ، بستگی به اندازه
گرانولهای رنگدانه دارد.
انواع رنگ کردن مو
- رنگ کردن موقتی
- رنگ کردن نیمه دائمی
- رنگ کردن دائمی
تفاوت در رنگ کردن مو
فرمولبندی رنگ برای رنگ کردن موقتی و نیمه دائمی تفاوت دارد. رنگ کردن موقتی ( که با
شامپو از بین میرود ) با رنگینه محلول در آب که بر سطح مو اثر میکند، انجام میشود. در رنگ کردن نیمه دائمی ، ماده ، اغلب مرکب از رنگینههای کمپلکسی
کبالت یا
کروم است که در یک
حلال آلی حل شدهاند. رنگینههای دائمی عموما رنگینههای
اکسید شونده هستند. این رنگینهها در مو نفوذ میکنند و بعد اکسید شده ، محصول رنگینی تولید میکنند.
این محصول با
پیوندهای شیمیایی یا به دلیل آنکه
انحلال پذیری آن بسیار کمتر از مولکول واکنش دهنده است، بطور دائم به مو متصل میماند. رنگینههای دائمی عموما
مشتقات فنیلندی آمین هستند.
مکانیسم عمل رنگ کردن مو
فنیلندی آمین ، مو را به
رنگ سیاه در میآورد.
رنگ بور را نیز میتوان با
پارا آمینو دی فنیل آمین سولفونیک اسید یا
اسید پارافنیلن دی آمینو سولفونیک بدست آورد. ترکیبات موثر را در محلول آبی
صابون یا پاک کننده شامل
آمونیاک که محلول را بازی میکند، بکار میبرند. سپس ماده رنگینه با
پروکسید هیدروژن ، اکسید میشود تا رنگ مطلوب تولید گردد. آمینها معمولا اکسید شده، به
ترکیبات نیترو تبدیل میشوند.
بی رنگ کردن مو!
مو را میتوان با محلولهایی از
هیدروژن پراکسید که غلظت بیشتری داشته باشند بیرنگ کرد. در این عمل ، پراکسید هیدروژن رنگدانههای مو را با اکسید کردن تخریب میکند. اینگونه محلولها را با آمونیاک بازی میکنند تا قدرت اکسید کنندگی آنها تشدید شود. این اثر شدید بر مو علاوه بر تغییر رنگ ، ساختار مو را چنان تخریب میکند که مو شکننده و زبر میشود.
مباحث مرتبط با عنوان