مقبره شیخ حیدر که بنایی است برج مانند، تحت شماره 184 به ثبت آثار باستانی ملی رسیده ‌است. این مقبره در باغ سبز و با صفایی که قبرستان قدیمی مشگین شهر بوده و الان در مرکز شهر است، واقع شده ‌است. شیخ حیدر پادشاه اسماعیل اول می ‌باشد، در مورد قدمت بنا و تاریخ احداث آن روایات تاریخی گوناگونی وجود دارد. عده‌ ای از باستان شناسان و مورخین سال بنای آن را اوایل قرن دهم یعنی سال 915 هجری قمری می‌ دانند. بند برج بنا به احتمال قوی از سوره ‌های قرآن به صورت کاشی ‌های فیروزه ‌ای در متن آجر تزئین شده ‌است. قبل از این که متن آن خوانده شود این جا را بقعة الله علی الله می ‌گفتند. داخل مقبره از دو طبقه تحتانی و فوقانی تشکیل شده‌ است و درب ورودی سردابه در شمال برج قرار دارد که به وسیله یک راه پله بلند به راه باریک منتهی به سردابه راه یافته ‌است. طاق این قسمت بر روی ستون آجری در وسط و دیوارهای جانبی قرار دارد. مدفن شیخ حیدر در منتهی الیه سردابه قرار گرفته ‌است پلان داخل برج یا اتاق فوقانی به شکل 12ضلعی منظمی است که هر ضلع آن 20/2 است و به علت احداث شیارهای سراسری در سطح داخلی برج بنا بلندتر ساخته شده‌ است و ارتفاع بیشتری دارد. گفته می شود این بنا منسوب به شیخ حیدر، پدر شاه اسماعیل اول می باشد. مقبره یاد شده به شکل برج مدور و با ارتفاع 5/18 متر و قطر 5/10 می باشد. این بنا از خارج با کاشی های فیروزه ای رنگ به آیات 27 - 28 و 29 سوره فتح و هم چنین لفظ«جَل جلالُهُ» را اشکال مختلف و با خط کوفی بنایی مزین گشته است.

در مورد قدمت بنا و تاریخی احداث آن اظهارات گوناگونی ابراز شده است که«دونالد ویلبر» معتقد است این بنا از آثار قرن 7 و 8 ه.ق است و در دوره صفویه به تکمیل و تزئینات کاشی کاری آن همت گماشته اند. با توجه به تخریب کتیبه به جای مانده مقبره که تاکنون هیچ سند و مدرکی مبنی بر تاریخ دقیق احداث این بنادر دست نبوده. اخیرا توسط آقای قوچانی، کارشناس سازمان میراث فرهنگی کشور کتیبه موجود بر سر در ورودی این برج بازخوانی شده که آن را به سال 731 ه .ق یعنی دوره حکومت ابوسعید بهادرخان آخرین حکمران سلسله مغول در ایران نسبت می دهند. در سال 1380 طرح سامان دهی حریم مقبره در هیئت دولت به تصویب رسید. این طرح شامل دو مرحله کلی است، مرحله اول شامل بازسازی کتیبه های فروریخته و مرمت بنای تاریخی و مرحله دوم ساماندهی اطراف این اثر می باشد. لازم به یادآوری است مقبره شیخ حیدر در تاریخ 18 تیرماه 1311 ه .ش تحت شماره 184 جزو آثار ملی کشور به ثبت رسیده است. مقبره منسوب به شیخ حیدر در مشکین شهر واقع شده و به شکل استوانه و به ارتفاع 18 متر است. خارج بنا استوانه ای است ولی داخل آن دوازده ضلعی منتظم است. سرداب آن نیز زیر برج قرار دارد و دارای یک در ورودی در شمال برج می باشد. نشانی اثر: ایران، استان اردبیل، شهرستان مشکین‌ شهر. این بنا که در میان باغ سبز و باصفایی که قبرستان قدیمی مشکین شهر(خیاو) بوده در حدود مرکز شهر واقع گردیده است.